Wat is Veno-Occlusive Disease (VOD)?

Veno-occlusive disease (VOD) is een leverziekte die op kan treden na zware chemo- of radiotherapie. De bloedvaten die verantwoordelijk zijn voor het transport van bloed door de lever, raken ontstoken en geblokkeerd. Doordat het bloed niet meer goed kan stromen ontstaat er een zuurstoftekort en als gevolg daarvan schade aan de levercellen. Dit sinusoïdaal-obstructiesyndroom (SOS) kan zonder behandeling fataal zijn.

Symptomen en diagnose van VOD

Bij veno-occlusive disease treden diverse symptomen op:

• Plotselinge zwelling van de lever
• Vergrote milt
• Geelzucht
• Spataderen in de slokdarm
• Misselijkheid

Deze algemene ziekteverschijnselen duiden niet direct op VOD. Er is bovendien nog geen harde test om de diagnose te stellen. Vaak wordt het ziektebeeld bevestigd door een combinatie van bloedonderzoeken en Doppler ultrasonografie. Soms zijn er invasieve testen nodig om uitsluitsel te geven.

Een van de kenmerken is een verhoogde concentratie van bepaalde leverenzymen in het bloed. Dat is op zich niet ongewoon bij chemotherapie. Hierdoor kan de oncoloog er minder betekenis aan hechten. Het gevaar bestaat dus dat de ziekte optreedt zonder dat alarmbellen gaan rinkelen.

Veno-occlusive disease en de rol van defibrotide

Veno-occlusive disease komt vooral voor bij patiënten die veel problemen hebben gehad met de voorbehandeling van hun beenmerg- of stamceltransplantatie. Ook de intensieve chemotherapie die ze daarvoor hebben gehad voor behandeling van de leukemie speelt een rol.

Onlangs is defibrotide op de markt verschenen, een medicijn dat stolling in de levervaten tegengaat. Dit medicijn maakt het mogelijk dat de bloedstroom door de levervaten zich kan herstellen, met als resultaat een verbeterde leverfunctie. Als VOD ondanks de verbetering van chemotherapie toch optreedt, is defibrotide hét middel dat het leven van de patiënt kan redden.

Daarnaast is het aanpassen van de bestralingsdosis een belangrijke maatregel om VOD te voorkomen. Ook kan het ziektebeeld spontaan overgaan, met maatregelen om de leverfunctie te ondersteunen.